As Letras Galegas deixaron unha fin de semana maratoniana na Costa da Morte, con diversos actos para honrar ás protagonistas deste ano, as cantareiras personificadas nos nomes de Adolfina e Rosa Casás Rama (Cerceda), Manuela Lema, Teresa García Prieto, Prudencia e Asunción Garrido Ameixenda, integrantes estas últimas das Pandeireteiras de Mens (Malpica), e Eva Castiñeira Santos (Muxía).

Este domingo rendiase tributo a Eva Castiñeira diante da súa casa natal no lugar de Agranzón, nun acto promovido polo Concello para honrar a figura da súa veciña, que puxo o broche de ouro á celebración das Letras Galegas. Así o destacou o presidente da Real Academia Galega, Henrique Monteagudo, durante o evento, no que recoñeceu o “acerto” de adicar o 17 de maio ás cantareiras, a pesar das reticencias iniciais cando se plantexou a candidatura. Ademais, destacou os “actos masivos” que houbo na Costa da Morte e en toda Galicia. “Dicíamos que sonarían as pandeiretas por toda Galicia e así está sendo”, indicou. 

A subdirectora xeral da Lingua, ademais de eloxiar o papel de Eva Castiñeira, fixo extensiva á homenaxe a todas as “mulleres anónimas” transmisoras da cultura popular dunha xeración a outra, e destacou que estas foron as “letras máis sentidas da Costa da Morte”, convertida no epicentro da producción oral galega. 

O fillo da homenaxeada, Juan José, foi o que pronunciou o discurso máis emotivo do acto, polo que tivo que rematalo a súa filla. Eva Castiñeira foi unha “muller que sen sabelo estaba facendo historia”, unha “desas mulleres que cantaba porque si, porque era natural e a súa maneira de entender o mundo”. Cando tivo que marcha traballar a A Coruña non deixou de cantar e alí o destino fixo que se puxera no seu camiño Tino Maceiras, quen descubriu unha “xoia” e así puido cantar coa banda Milladoiro. “Oxalá que nunca esquenzamos que as voces máis importantes non sempre saen de grandes teatros, senón de casas humildes coma esta”, pronunciou a súa neta.

Concerto en Cee 

A concelleira de Cultura de Muxía, Sandra Vilela, louvou a figura de Eva Castiñeira, “unha muller que deixou unha profunda pegada na memoria colectiva”, unha “transmisora de saberes que coa súa voz e as súas mans” fixo que pervivise a tradición oral. “As cantareiras foron e seguen sendo as grandes gardiáns da nosa memoria, mulleres anónimas que preservaron a lingua, a historia e a música dun país enteiro”, engadiu. “Sen mulleres coma ela, hoxe non estariamos aquí”, concluiu. 

O alcalde, Javier Sar, tamén eloxiou a súa figura, e lembrou que Eva Castiñeira é a segunda veciña homenaxeada nas Letras Galegas en Muxía, despois de Gonzalo López Abente. O acto rematou coa música das Abaladeiras, as “herdeiras” da arte de Eva, e o descubrimento dunha placa. 

Ademais de Muxía, onte tamén houbo actos conmemorativos das Letras na Laracha, cun espectáculo de música e baile tradicional coas agrupacións culturais locais, Santa María de Torás, Arume de Caión e Queiroga de Paiosaco. O son das pandeiretas e o canto tradicional, esencia deste ano, soaron con forza na capital larachesa, demostrando que hai canteira e relevo xeracional. 

A música popular galega tamén foi protagonista a noite do sábado no concerto da Banda de Música de Cee, nun tributo ás cantareiras.